Wat is het kindsdeel?

Het kindsdeel is het erfdeel dat u als kind wettelijk of testamentair van uw vader of moeder ontvangt. Dit betekent echter niet dat u dit erfdeel direct ontvangt na het overlijden van een van uw ouders. Het kindsdeel wordt pas relevant wanneer er sprake is van een wettelijke verdeling of ouderlijke boedelverdeling.

Met de wettelijke verdeling, ingevoerd in 2003 met het nieuwe erfrecht, krijgt de langstlevende echtgenoot een sterkere positie ten opzichte van de kinderen. Bij een ouderlijke boedelverdeling erft de langstlevende echtgenoot de gehele nalatenschap, waarbij de kinderen hun erfdeel in de vorm van een vordering op de langstlevende echtgenoot krijgen. Deze vordering kan vaak pas worden opgeëist na het overlijden van de langstlevende ouder. Dit zorgt ervoor dat de langstlevende partner financieel beter beschermd wordt, omdat deze tijdens het leven geen financiële verplichtingen heeft om het kindsdeel uit te keren.

In veel gevallen kunnen kinderen hun kindsdeel pas opeisen als de langstlevende echtgenoot is overleden, tenzij er specifieke andere afspraken in het testament zijn vastgelegd. Daarnaast kan het kindsdeel niet alleen uit geld bestaan, maar ook uit onroerend goed of andere bezittingen, afhankelijk van de omvang en samenstelling van de nalatenschap.

Wanneer mag je het kindsdeel opeisen?

Het is mogelijk om het kindsdeel eerder op te eisen. Wanneer er geen testament is opgesteld bij de notaris, bepaalt de wet wat en hoeveel een kind erft. Zonder testament kan het kindsdeel opgeëist worden in de volgende gevallen:

De langstlevende echtgenoot overlijdt;
De langstlevende in de schuldsanering terechtkomt;
De langstlevende dreigt failliet te gaan.

Daarnaast kan het kindsdeel eerder opeisbaar zijn als dit expliciet is vastgelegd in een testament. Enkele veelvoorkomende situaties waarin dit kan worden beschreven, zijn:

De langstlevende echtgenoot bereikt een bepaalde leeftijd;
De langstlevende trouwt opnieuw zonder huwelijkse voorwaarden, waardoor het risico bestaat dat het kindsdeel in de gemeenschap van goederen valt;
Een bepaalde termijn na het overlijden van de eerst overledene verloopt.

In al deze gevallen dient er wel juridische aandacht besteed te worden aan de exacte voorwaarden die zijn opgenomen in het testament, zodat duidelijk is wanneer het kindsdeel daadwerkelijk kan worden opgeëist.

Mag een ouder het kindsdeel opmaken?

Het klinkt misschien cru, maar de langstlevende echtgenoot heeft inderdaad het recht om vrij over de nalatenschap te beschikken. Dit betekent dat de langstlevende mag doen wat hij of zij wil met de erfenis, zonder rekening te hoeven houden met het kindsdeel van de kinderen. Dit komt doordat de kinderen hun erfdeel pas kunnen opeisen na het overlijden van de langstlevende.

In de praktijk kan de langstlevende dus bezittingen verkopen, het geld gebruiken voor persoonlijke uitgaven, of zelfs de hele nalatenschap opmaken. Dit kan leiden tot een situatie waarin er bij het overlijden van de langstlevende weinig of niets meer overblijft om aan de kinderen uit te keren. Het kindsdeel blijft echter als vordering bestaan, maar kan alleen worden opgeëist als er nog vermogen aanwezig is.

Hebben stiefkinderen recht op een kindsdeel?

Stiefkinderen erven niet automatisch van hun stiefouder volgens de wet. Dit betekent dat zonder testament stiefkinderen geen recht hebben op de erfenis van hun stiefouder. De wet biedt echter wel de mogelijkheid om stiefkinderen op te nemen in de erfenis door dit vast te leggen in een testament.

Als een stiefouder in het testament bepaalt dat een stiefkind gelijkgesteld wordt aan een eigen kind, krijgt het stiefkind dezelfde rechten als een biologisch kind. Dit betekent dat het stiefkind een erfdeel ontvangt dat gelijk is aan dat van de andere kinderen van de overledene. Hiermee kan de stiefouder ervoor zorgen dat het stiefkind volledig meedeelt in de nalatenschap.

Wanneer is het verstandig om het kindsdeel te berekenen?

Het is verstandig om het kindsdeel direct na het overlijden van één van uw ouders te laten berekenen en vaststellen. Dit zorgt voor duidelijkheid over de omvang van uw erfdeel, wat belangrijk is omdat er vaak een lange periode kan zitten tussen het overlijden van de eerste en de langstlevende ouder.

In deze periode kan de waarde van de nalatenschap veranderen door inflatie of uitgaven van de langstlevende. Ook waardeveranderingen van bezittingen kunnen invloed hebben. Door het kindsdeel vroeg vast te leggen, voorkomt u discussies over de hoogte van het erfdeel. Dit zorgt voor duidelijkheid wanneer het kindsdeel opeisbaar wordt. Het vaststellen van het kindsdeel kan ook juridische en fiscale voordelen bieden, zoals een heldere berekening van eventuele erfbelasting.

Wat is de legitieme portie?

De legitieme portie is het minimale deel van de erfenis waar een kind volgens de wet recht op heeft, zelfs als het kind onterfd is. Dit deel bedraagt de helft van wat het kind zou hebben gekregen als het niet onterfd was. De legitieme portie kan niet worden uitgesloten in een testament, waardoor een onterfd kind toch aanspraak kan maken op een deel van de nalatenschap.

Om dit recht te behouden, moet het kind zijn aanspraak op de legitieme portie binnen vijf jaar na het overlijden van de erflater indienen. In bepaalde situaties, zoals wanneer de nalatenschap eerder verdeeld wordt, kan dit recht zelfs eerder opeisbaar zijn. Het is daarom belangrijk dat onterfde kinderen tijdig actie ondernemen om hun legitieme portie te claimen.

Is er een verschil tussen de legitieme portie en het kindsdeel?

Er is inderdaad een verschil tussen de legitieme portie en het kindsdeel. De legitieme portie is het minimale deel van de erfenis waar een kind, zelfs als het onterfd is, recht op heeft. Dit is wettelijk vastgelegd en kan niet door de erflater worden uitgesloten in een testament. De legitieme portie bedraagt de helft van het normale kindsdeel en geeft geen recht op goederen, maar alleen op een geldbedrag.

Het kindsdeel daarentegen is het deel van de erfenis dat een kind ontvangt volgens de wet of het testament. Dit kan door de erflater worden bepaald en is afhankelijk van wat in het testament is vastgelegd. Hoewel een kind altijd recht heeft op de legitieme portie, kan het kindsdeel groter of kleiner zijn, afhankelijk van de wensen van de erflater in het testament.

Vergeet uw kindsdeel niet

Bij overlijden van de langstlevende ouder vergeten kinderen vaak hun tegoed uit de eerdere erfenis. Dit kindsdeel wordt opeisbaar na het overlijden van de tweede ouder. Het stond als schuld in het vermogen van de langstlevende. Dit is belangrijk voor de afwikkeling van de nalatenschap.

Het kindsdeel wordt gezien als een schuld in de nalatenschap van de langstlevende ouder. Dit verkleint het belastbare vermogen en kan zo de erfbelasting bij het tweede overlijden verlagen. De schuld van het kindsdeel wordt namelijk afgetrokken van de waarde van de erfenis. Dit kan de fiscale last voor de erfgenamen verlichten en maakt het financieel aantrekkelijk om het kindsdeel tijdig te laten berekenen en vaststellen.